تشدید رقابت آمریکا و چین در اقیانوس آرام

به نقل از ایرنا، پایگاه اینترنتی اوراسیا ریویو در گزارشی به تشدید رقابت آمریکا و چین در اقیانوس آرام پرداخت و نوشت: آمریکا استراتژی هند و پاسیفیک خود را در فوریه ۲۰۲۲ منتشر کرد که براین اساس اولویت های واشنگتن در این منطقه مشخص می‌شود. این سند بر اساس مفهوم «آزاد و باز اقیانوس هند و آرام» تنظیم شده که توسط رئیس جمهور قبلی دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۷ ابلاغ شده بود.

این استراتژی نشان دهنده نگرانی فزاینده آمریکا در مورد چین است و تاکید می‌کند که «تقویت تمرکز آمریکا بر چین تا حدودی به دلیل این واقعیت است که منطقه اقیانوس هند و آرام با چالش‌های فزاینده‌ای به ویژه از سوی پکن» مواجه است. براین اساس، چین، ویروس کویید-۱۹ و تغییرات آب و هوایی مهم‌ترین چالش های آمریکا هستند. با این حال رقابت با چین از حمایت دو حزبی در بین نمایندگان کنگره آمریکا برخوردار است.

وزارت دفاع در خط مقدم تعامل آمریکا با اقیانوس آرام قرار دارد. در ماه اوت سال ۲۰۲۰ مارک اسپر به اولین وزیر دفاع آمریکا تبدیل شد که از پالائو بازدید کرد. او و رئیس جمهور پالائو بدون نام بردن از کشوری خاص و فعالیت های چین در دریای چین جنوبی، حمایت خود از نظم بین المللی مبتنی بر قوانین را اعلام کردند. در ماه مه ۲۰۲۱، وزارت وزارت امور خارجه آمریکا، طرح بازدارندگی اقیانوس آرام را بر مبنای «اولویت‌دهی به چین به عنوان چالش شماره یک در سرعت» ارائه کرد.

چندین بخش دیگر نیز در تعامل آمریکا با اقیانوس آرام درگیر خواهند شد. در یک  وبینار عمومی  در دسامبر ۲۰۲۱، سیاستمداران ارشد اعلام کردند که آمریکا برای تقویت تعامل بلندمدت با کشورهای منطقه اقیانوس آرام ضرورت دارد در زمینه هایی مانند دفاعی، زیرساخت ها، بهداشت، آموزش، تغییرات آب و هوایی، آمادگی در برابر بلایا و البته امنیت دریایی، رویکرد کل دولت را در پیش بگیرد.

آمریکا در رقابت با چین، از شبکه متحدان امنیتی و شرکای همفکر خود که به عنوان «بزرگترین قدرت نامتقارن» به آن می‌بالد، استفاده خواهد کرد. این شبکه به آمریکا اجازه می دهد تا بر اقیانوس آرام شمالی تمرکز کند، زیرا براساس این استراتژی آمریکا تجدید پیمان با پالائو، جزایر مارشال و ایالات فدرال میکرونزی را در اولویت قرار می دهد.

در همین حال، تعامل چین با اقیانوس آرام در سال ۲۰۲۱ به رشد خود ادامه داد. شی جی پینگ، رئیس جمهور چین با فرانک باینیماراما، نخست وزیر فیجی در ماه ژوئن، پادشاه تونگان توپو ششم و نخست وزیر جزایر سلیمان در ماه سپتامبر و نخست وزیر پاپوآ گینه نو، جیمز ماراپه گفت‌وگوهای تلفنی داشت و در ماه اکتبر متعهد شد که کمک های چین به این کشورها را ادامه دهد.

در اولین نشست وزرای خارجه چین-اقیانوس آرام در ماه اکتبر، دولت چین  از ایجاد یک مرکز برای همکاری در زمینه تغییرات اقلیمی، یک مرکز کاهش فقر و همکاری‌های توسعه‌ای و یک ذخیره تدارکات اضطراری خبر داد. در این نشست ها، چین بر مفهوم شی برای ایجاد «جامعه سرنوشت مشترک» تاکید کرد و از کشورهای جزیره ای اقیانوس آرام در مورد مواضع‌شان در مورد مسائل تایوان، هنگ کنگ، سین کیانگ و تبت قدردانی کرد.

کمک چین به تونگا در پی فوران آتشفشانی و سونامی ژانویه ۲۰۲۱ نشان دهنده نقش فزاینده این کشور در منطقه است. چین پنج دسته کمک به تونگا ارائه کرد که شامل ۴۴هزار دلار غیر نقدی از سفارت چین در تونگا، یک صد هزار دلار آمریکا از صلیب سرخ چین، ۱۵۸ هزار دلار آمریکا از سفارت چین در فیجی و معادل ۳.۱۶ میلیون دلار آمریکا تجهیزات و وسایل بود.

به طور مشابه، تعامل چین با جزایر سلیمان به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. به دنبال شورش در نوامبر ۲۰۲۱، چین تیمی متشکل از ۹ مشاور پلیس را به جزایر سلیمان اعزام کرد. پس از اعزام افسران پلیس چین در سال ۲۰۱۳ و افسران رابط پلیس در سپتامبر ۲۰۲۱ به فیجی، این دومین اعزام از این مورد است. برای مقابله با نفوذ چین، دولت آمریکا اعلام کرده که سفارت خود را در هونیارا پایتخت جزایر سلیمان که در ژوئیه ۱۹۹۳ بسته شد، بازگشایی می کند.

در فوریه ۲۰۲۲، وانگ ونبینگ، سخنگوی امور خارجه چین، از استراتژی هند و اقیانوس آرام ایالات متحده به عنوان «احیای ذهنیت جنگ سرد و سیاست بلوکی» انتقاد  کرد. تحلیل‌های محققان چینی درباره استراتژی هند و اقیانوس آرام آمریکا هنوز منتشر نشده اما احتمالاً آنها به جای اقیانوس آرام، بر بخش «هند» تمرکز خواهند کرد. همانطور که تحقیقات در ۱۲۹ مقاله مجلات چینی در مورد مطالعات اقیانوس آرام نشان می دهد، محققان چینی تمایل دارند درباره امور اقیانوس آرام از زاویه دید سیاست قدرت های بزرگ نگاه کنند.

زیرساخت ها عرصه جدیدی برای رقابت بین چین و آمریکا خواهد بود. در مقابل چین، انتظار می‌رود که آمریکا از «مناطق نرم» در منطقه مانند توانمندسازی زنان، مبارزه با فساد، ارتقای آزادی رسانه‌ها، مشارکت جامعه مدنی و توسعه حمایت کند. این امر در لوایح کنگره آمریکا مانند  قانون نوآوری و رقابت آمریکا ۲۰۲۱، قانون احترام به اقیانوسیه، تقویت مشارکت بلندمدت آمریکا در قانون اقیانوس آرام و قانون رقابت استراتژیک ۲۰۲۱ مشهود است. با نگاهی به آینده، رقابت احتمالاً  برای واشنگتن و پکن در اقیانوس آرام یک امر عادی جدید است.