مشکلات بوئینگ در چین بسیار فراتر از آخرین زمین‌گیری است

به گزارش مرکز تحقیقات چین دانشگاه علامه طباطبائی، به نقل از سی ان ان، یکی دیگر از هواپیماهای بوئینگ پس از یک سانحه مرگبار، این بار در چین، ، زمین‌گیر شد. این احتمالا ساده ترین مشکل شرکت در یک بازار حیاتی می باشد.
تصمیم ممنوعیت پرواز و زمین‌گیری بوئینگ 737-800 توسط خطوط هوایی شرق گرفته شد؛ هواپیمایی که در 21 مارس سقوط  کرد و منجر به کشته شدن تمامی 132 سرنشین آن شد، اداره آن بر عهده این خط هوایی بود. علت سقوط هنوز مشخص نشده است؛ اگر دلیلی جز نقص فنی عامل سقوط هواپیما بیان شود، به زودی ممنوعیت پرواز در این کشور لغو می‌گردد.
اما بوئینگ مشکلات فراوان دیگری در چین به عنوان بزرگترین بازار هواپیمایی جهان دارد. بوئینگ عملا در آستانه خروج از منطقه می باشد؛ زیرا تنش های تجاری میان  ایالات متحده و چین اساساً فروش بوئینگ در این کشور را در چهار سال گذشته متوقف کرده است. از نوامبر 2017، بویینگ هیچ‌گونه فروشی به شرکت‌های هواپیمایی مسافربری چینی گزارش نکرده است. اما بوئینگ شش ماه پیش، پیش‌بینی کرد که ارزش خرید هواپیماهای تجاری در بازار چین در 20 سال آینده به 1.5 تریلیون دلار خواهد رسید.
فاصله میان سفارش تا ساخت و تحویل هواپیماها طولانی می‌باشد و بوئینگ در سال 2018 و اوایل سال 2019 به تحویل هواپیما به خطوط هوایی و شرکت های لیزینگ چین ادامه داد. اما از مارس 2019 تنها 40 فروند از آنها تحویل داده شده است. این زمانی رخ داد که مقامات هواپیمایی در سرتاسر جهان، هواپیمای پرفروش بوئینگ، یعنی737 مکس را پس از دو سانحه مرگبار ناشی از نقص طراحی،زمین گیر کردند. این زمین‌گیری 20 ماه ادامه داشت.
ادارهٔ هوانوردی فدرال ایالات متحده آمریکا و با فاصله اندک، مقامات هوانوردی بیشتر کشورها، در نوامبر 2020 برای این هواپیما به منظور جابجایی مجدد مسافر مجوز صادر نمودند. آن دسته از خطوط هوایی که مالک هواپیمای 737 مکس بودند، دوباره با این هواپیما  پرواز کردند. 
اما نه در چین، جایی که سازمان نظارتی هوانوردی - یکی از اولین‌هایی که هواپیمای 737مکس را پس از صانحه‌ی دوم زمین‌گیر کرد- یک سال دیگر برای آماده‌سازی این هواپیما برای پرواز منتظر ماند. خطوط هوایی چینی که این هواپیماها را در اختیار دارند هنوز آن را برای پرواز به کار نگرفته‌اند.
در یادداشتی که این هفته توسط موسسه تحقیقاتی ملیوس منتشر شد؛ گفت: " اکنون انتظار داریم تا زمانی که علت این سانحه در دست بررسی است، شاهد تاخیر بیشتری برای بازگرداندن 737 مکس توسط چین باشیم،  حداقل تا زمانی که علت احتمالی آن مشخص شود." 

بازار کلیدی

از دست دادن بازاری باارزش، به مثابه چین ضربه ای ویرانگر برای بوئینگ  خواهد بود که طی سه سال گذشته با مشکلاتی پی در پی مواجه شده است؛که این مشکلات با سقوط هواپیمای 737 مکس شروع شد و سپس همه‌گیری ویروس کرونا،  و در نتیحه تمامی تقاضاها را از بین برد و  دارایی مشتریان خطوط هوایی خود را ویران کرد.  اخیراً، مشکلاتی در مورد آخرین مدل هواپیمای تولیدی این شرکت، 787 Dreamliner وجود داشته است که تحویل آن را متوقف کرده است.
در سال‌های 2017 و 2018 بیش از 20 درصد از تحویل‌های جهانی بوئینگ به کشور چین اختصاص یافت، اما از ابتدای سال 2020 این درصد به زیر 5 درصد کاهش یافته است. (بوئینگ درصد بیشتر عایدی خود را هنگام تحویل هواپیما دریافت می کند.)
برخی کارشناسان بر این باورند که بوئینگ در چهار سال گذشته به توافقاتی برای فروش تعدادی هواپیماها به خطوط هوایی چینی دست یافته است؛ که این موضوع از طریق یک شرکت لیزینگ یا از طریق معاملاتی که در آن نام خریدار علنی نمی شود، صورت گرفته است. ریچارد ابولافیا، تحلیلگر هوافضا در شرکت مشاوره آیرودینامیک گفت: " سفارش هواپیما بدون تایید دولت چین دارای رسمیت نمی‌باشد، زیرا این کشور معامله هواپیما را به عنوان اهرمی در مذاکرات خود با ایالات متحده در مورد مسائل تجاری کلی، می بیند."
دیو کالهون، مدیرعامل بوئینگ در ماه اکتبر به سرمایه گذاران خود گفت: "ما همچنان به مذاکرات فعال با مشتریان چینی خود در مورد نیازهای طرح‌ریزی ناوگانی شان و همچنین ترغیب رهبران دو کشور برای حل اختلافات تجاری ادامه می‌دهیم.»
به گفته تحلیلگران بوئینگ با طولانی‌تر شدن زمین‌گیری ، بیشتر در معرض خطر جدی از دست دادن بازار چین قرار می گیرد.
به طور معمول، شرکت‌های هواپیمایی تمایلی به تغییر سازندگان و تولیدکنندگان هواپیما طرف قرارداد خود ندارد، زیرا این تغییر محوری،  هزینه آموزش خلبانی و تامین قطعات یدکی را برای آنان افزایش می‌دهد. اگر مشتریان چینیِ مالک هواپیماهای بوئینگ، شروع به خرید هواپیما از شرکت رقیب یعنی ایرباس (EADSF) نمایند، این به مثابه یک تغییر طولانی مدت خواهد بود که به راحتی قابل برگشت نیست و این تصمیم به جای خطوط هوایی توسط دولت چین گرفته می‌شود.
ابولافیا گفت: " بوئینگ طرفداران خود را در آنجا دارد. اما یک حکم سیاسی در چین یک حکم سیاسی می باشد."
او و دیگر کارشناسان معتقدند در نهایت بوئینگ  موفق به بازگردان میزانی از فروش و تحویل هواپیما به چین اما با رقمی بسیار کمتر از انتظار این شرکت در چند سال پیش، خواهد بود.
رونالد اپستاین، تحلیلگر هوافضا در بانک آمریکا گفت: چین "می تواند تعدادی از هواپیماهای مورد نیاز خود را از ایرباس تهیه کند، اما نمی تواند همه هواپیماهای خود را از ایرباس دریافت کند." ابولافیا رابطه چین و بوئینگ را "ازدواج بد و بدون امکان طلاق" توصیف می کند.
تنها خبر خوب برای بوئینگ این است که بخش هوانوردی چین به آن اندازه‌ای که در یک دهه پیش انتظار آن می رفت، اهمیت نیافته است؛ پیش‌بینی کارشناسان در آن زمان این بود که چین 30 درصد از کل خریدهای هواپیماهای تجاری جهانی این بازار را به خود اختصاص دهد. 
به گفته ابولافیا صنعت هوانوردی چین حتی قبل از شیوع  ویروس کرونا از نرخ رشد 12.2 درصدی در سه ماهه چهارم سال 2018 به نرخ 5.3 درصد در سال بعد کاهش یافته بود؛ درست قبل از آغاز شیوع ویروس کرونا.
اگر بوئینگ بخش عمده ای از بازار چین را در درازمدت از دست بدهد، پس از ایرباس به صورت دائمی به رتبه‌ی دوم در بازار این کشور سقوط خواهد کرد. فروش جهانی هواپیمای تجاری اساساً یک انحصار‌دوگانه‌فروش میان دو شرکت می‌باشد. اپستاین گفت قرارگرفتن دائمی بوئینگ در جایگاه دوم ، او را در یک نقطه‌ضعف رقابتی طولانی مدت قرار می دهد.